Sinds jaar en dag bepaalt de Belastingdienst aan de hand van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) dat iemand die werk voor een organisatie verricht als ondernemer aangemerkt kan worden. Maar de VAR voldoet niet en verdwijnt. Hoe gaat de fiscus dan straks de arbeidsverhouding controleren?
De VAR in zijn huidige vorm heeft verschillende nadelen. Ten eerste kan de VAR schijnzelfstandigheid in de hand werken. Arbeidskrachten lijken dan op papier ondernemer, maar zijn in feite op een verkapte manier in loondienst. De zogenaamde zzp’er profiteert van specifieke belastingvoordelen, het bedrijf dat hem inhuurt hoeft geen loonbelasting af te dragen. Onwenselijk vindt de overheid, die op die manier immers inkomsten misloopt. Een ander nadeel van de VAR is dat de verantwoordelijkheid voor de beoordeling van de arbeidsrelatie bij de zzp’er ligt. Blijkt achteraf dat er geen sprake was van ondernemerschap, maar van een dienstbetrekking? Dan zijn de financiële consequenties voor de zzp’er, niet voor de opdrachtgever. De overheid wilde af van de VAR en kiezen voor een ander systeem.
Modelovereenkomsten
In eerste instantie werd als alternatief de Beschikking geen loonheffingen (BGL) bedacht. De zzp’er kon een dergelijke BGL aanvragen door via een webmodule een aantal vragen te beantwoorden. De beschikking die er vervolgens uit zou rollen, moest daarna nog door de opdrachtgever worden gecontroleerd. Maar de BGL werd afgeschoten: het zou leiden tot te veel administratieve rompslomp. In overleg met vakbonden, zzp-organisaties en werkgeversorganisaties is nu een systeem bedacht van modelovereenkomsten per sector. Een modelovereenkomst is goedgekeurd door de Belastingdienst en bevat een aantal voorwaarden waaraan de zelfstandige moet voldoen. Als op grond van zo’n overeenkomst wordt samengewerkt, geeft dat zekerheid, zowel aan de zzp’er als aan het inhurende bedrijf. Alleen als blijkt dat de praktijk niet strookt met de overeenkomst, kan de Belastingdienst alsnog een naheffing opleggen.
Streefdatum 1 april
De bedoeling was dat het systeem per 1 januari 2016 zou worden ingevoerd. Maar de Belastingdienst heeft extra tijd nodig om overeenkomsten tussen opdrachtgevers en opdrachtnemers te beoordelen en ze dan als modelcontracten online te zetten. De streefdatum voor invoering is nu 1 april 2016. Tot die tijd blijft de huidige VAR-systematiek gehandhaafd.